Դաստիարկների լաբորատորիա.Վարդավառի ծես

Ծեսի իրականացումը նախակրթարանում հենց ծես է` ուսումնական «արարողակարգ»: Սա սովորական ուսուցում չէ, սա միասին ապրել է, միասին ապրելու կրթություն ստանալ է՝ խաղով, երգ ու պարով, ավանդական և ոչ ավանդական տարրերով հագեցած: 
Դաստիարակը, ծնողը այն մարդիկ չեն, ովքեր ինչ-որ բան են սովորեցնում կամ թելադրում, այլ մարդիկ են, ովքեր ոգեշնչում են, որ սանը, սովորողը ինքնուրույն բացահայտի, հայտնագործի ու ապրի իմացումի՝ իրեն հատուկ, յուրովի հրճվանքը:
Ծեսի իրականացումն անարդյունավետ ու ինքնանպատակ կլինի, եթե այն չլինի կյանքով ուսուցում, որտեղ սանն ինքն է խաղում, բացահայտում, և այս ամենն անընդհատ է, սանի համար հայտնագործությունների անվերջ շղթա, որով ապրում է իմացումի անծայրածիր հրճվանքը:

Նախակրթարանում, ինչպես և իրական կյանքում, ծիսական գործունեությունը որոշակի փուլեր է ենթադրում`

• ծեսի նախապատրաստում,
• ծիսակատարություն, որը ներառում է՝
  ծիսական երգեր, ոտանավորներ, պարեր,
  ազգային ծիսական խաղիկներ-թռնոցիներ,
  ծիսական տիկնիկներ, կերպարներ,
  ծիսական ուտեստներ և այլն։

«Վարդավառ, Անձրևաբեր ծեսեր» ուսումնական նախագիծ

Օրը՝ օգոստոսի 1
Ժամը՝ 10:00- 13:00
Վայրը՝ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր, Քոլեջ
Հասցեն՝ Երևան, Անդրանիկի 92/1, ղեկավար՝ Տաթև Բլեյան
Հեռ.` 010 74 00 22

Նախագիծ՝ «Վարդավառ, Անձրևաբեր ծեսեր» 

• 10:00- 10:30 — Ծիսական խնձորնվիրոցի, բարեմաղթանքներ, գովք, խաղերգեր։
• 10:30- 11:00-Ծիսական խոհանոց (խնձորից գաթա, մրգային աղցան, խնձորը ջեռոցում), որին միանում են ծիսական պարերգերը և գովքը։
• 11:00-13:00- Վարդավառի  ծես. «Վարդավառի խաղեր»։ Խաղում է դաստիարակների խումբը, որից հետո՝
• ծիսական գործողություն «Ցորենահավաք»,
• ծիսական գործողություն՝ «Խաչբուռ հյուսել»,
• Ծիսական տիկնիկներ՝  Նուրին, Բուկլե Բարանն ու Պուպլատիկինը՝ լողավազանում,
• ծիսական արարողություն` Վարդավառ,
• ծիսական շուրջպար՝ «Բուլուլ», «Չաչանե», «Թռնոցիներ»
• Ծիսական երգեր, ասիկներ, խաղիկներ,
• Վարդավառի ծիսական ուտեստներ՝ խնձոր, վարունգ, նազուկ…

Վարդավառի և Անձրևաբեր ծեսի երգեր, երգերի տեքստեր

• Լուսամուտին կարմիր խնձոր շարել եմ
• Սոնա յար
• Վարդավառ է
• Հա՜յ, Վարդավառ -1
• Հայ, Վարդավառ-նոտաներ
• Ջան, Վարդավառ -2

Ազգային պարերգեր

• «Հոպ, թռի», «Մանդրիկ թփիկ ըռեհան», «Կռունկ ջան, արի, արի», «Վեր, հա վեր, վեր», «Փափուռի»,
• Ազգային պարերգեր,
• Վարդավառի երգեր, պարերգեր -1,
• Վարդավառի երգեր, պարերգեր -2։

Ծեսի նախապատրաստական փուլ

• Պայծառակերպութիւն Տեառն մերոյ Քրիստոսի (Վարդավառ)
• Վարդավառը հայ մատենագրության մեջ   
• Պայծառակերպության տոնի պատկերագրություն  
• Վարդավառի ծիսական պարագաներ. խաչբուռ  
• Վարդավառի ծիսական պարագաներ. խնդում
• Վարդավառի ծիսական երգեր, խաղիկներ, բանաստեղծություններ 
• Վարդավառի ծիսական ուտեստներ  
• Վարդավառի խաղերից՝  Կլոր պար
• Վարդավառ տոնի ակունքները

Ընթացք

• Տարբեր աղբյուրներից ուսումնասիրում են  Վարդավառի ծեսը,
• համակարգում են հիմնական գործողությունները,
• որոշում են՝ ծիսական որ գործողությունների վրա է կառուցվելու ծեսը,
• սովորում են Վարդավառի ծեսին համապատասխան երգեր, պարերգեր, պարեր,
• սովորում են պատրաստել  Խաչբուռ, որը կարելի է պատրաստել ինչպես  ցորենի հասկերից,  ( Դանիել Վարուժան, «Խաչբուռ » ),  այնպես էլ՝ ծաղիկներից,
• ծիսական «Խնդում» պատրաստելու համար նախապատրաստում են վարունգ, խնձոր, վարդ, վարդի թփեր, ծղոտե զամբյուղ,
• որոշում են գործողությունների հաջորդականությունը, կազմում են նախնական սցենարը:

Աշխատանքների ծավալը և ժամանակացույցը

• Ծեսից մեկ շաբաթ առաջ սկսվում են նախապատրաստական աշխատանքները,
• ծեսն իրագործվում է Վարդավառի օրը (Զատիկից 90 օր հետո)՝ հուլիսի 19-ին:

Մեդիագործիքներ

• Հեռախոս, պլանշետ, ֆոտոխցիկ, ձայնագրիչ:

Նպատակներ

• Ազգային մշակույթի յուրացում-տարածում,
• ազգային ժառանգության փոխանցում:

Խնդիրներ

• Ուսումնասիրել Վարդավառի ծեսը, ծիսական միջավայրը,
• առանձնացնել ծիսական այն գործողությունները, ծիսական կերպարներին, որոնք առանցքային են, որոնց միջոցով իրականացվելու է ծեսը,
• յուրացնել ազգային, ծիսական երաժշտական նյութը,
• ծանոթացում Կոմիտասի երգերին, մշակումներին, բանաստեղծություններին,
• ուսումնական գործընթացը կազմակերպել դպրոցում, դրսում՝ այգում, դաշտում, այլ բնական միջավայրերում:

Ակնկալվող արդյունքներ

• Վարդավառի ծեսի իրականացում 2-4 տարեկանների, ծնողների, համայնքի և գործընկերների հետ: Զգացողություններ, պատում-տպավորություններ սաների, դաստիարակների կողմից։ Հավաքած տեղեկությունների թվայնացում, ծիսական փաթեթի ստեղծում, տեղադրում բլոգում, գրադարանում, ենթակայքում, լուսաբանում-տարածում սոցցանցերում:

Մասնակիցներ` երաժշտության ուսուցիչներ, դաստիարակներ, ծնողներ, կրտսեր դպրոցի ղեկավարներ։